Onderwerp | het een | en het ander | vergelijking met andere werelden |
---|---|---|---|
W en Wh | W (watt) is hoeveel elektricteit er op een bepaald moment gevraagd of geleverd wordt. | Wh (watt-uur) is hoeveel elektriciteit in een uur gevraagd of geleverd wordt. | W is net als hoe diep het gaspedaal is ingetrapt op een bepaald moment. Wh is hoeveel je gemiddeld in een uur het gaspedaal hebt ingetrapt. |
kWh en MWh | kWh (kilo watt uur) Kilo is net als kilogram een factor en wel 1000. | MWh (mega watt uur) Mega komt overeen met 1 miljoen, dus 1000 keer 1000. | Het is net als met buitenlandsgeld. Het is handig als je briefje van 1000 of 1 miljoen in plaats van 1000 of 1 miljoen euro's aan munten krijgt of uitspreekt zoals 92342097.12 is het makkelijker om 92 miljoen te zeggen en te onthouden. |
V en A | V (volt) is de spanning. Apparaten in huis met een stekker werken op een hogere spanning dan een mobieltje. Dat is handig omdat je dan dunnere (goedkopere) kabels kunt gebruiken. Een lagere spanning is handig omdat je dan makkelijker kleine mobiele apparaten kunt maken. | A (ampere) is de stroom. | Volt is net als de waterdruk. Als deze hoog is dan komt er meer water uit de slang. Stroom is net als de hoeveel water er uit de slang komt. Dit wordt ook bepaald hoe dik en lang de slang is. Bij een lange slang kun je aan het begin een goede druk hebben maar die op het eind veel lager is als het een lange slang en dunne is. Er komt (stroomt) dan veel minder uit. |
kWh en kVA | kWh is de hoeveelheid energie die nodig is. | kVA is de hoeveelheid energie die nodig is en om op te starten en stoppen. Normaal gesproken is de energie om op te starten zeer laag. En verschilt kWh en kVA niet veel. | Dit is net als de tuin besproeien. Het vullen van de slang is extra nodig en is net als opladen en kort vertragen. Het leeg lopen van de slang is net als nadraaien en kort verlengen. Wat werkelijk naar de tuin gaat is het werkelijk vermogen. Wat geleverd is en in de slang blijft is het schijnbare vermogen. Wat er niet uit komt en in de slang blijft zitten noemt men het blind vermogen en wordt aangeduid als kvar en heet ook wel imaginair vermogen (wat je niet kunt zien). |
day ahead en onbalans | Day Ahead: energiebedrijven geven aan hoeveel verbruik en opwek zij verwachten voor hun klanten voor de volgende dag. Afhankelijk van vraag en aanbod worden de energieprijzen bepaald. Afhankelijk van tekorten of overschotten kan de prijs (flink) oplopen of (flink) negatief worden. Dit wordt elke dag rond 14 uur bekend gemaakt. | Onbalans: als de zon net wat eerder schijnt of bedrijven net wat eerder of later meer nodig hebben ontstaan verschillen in de vraag en aanbod van energie. Als deze verschillen te groot worden vallen elektriciteitsnetten uit. De prijzen om dit te corrigeren lopen tot vele malen hoger op. | Onbalans is net als een sleeptouw: vraag en aanbod moeten snel genoeg op elkaar reageren, net als dat een auto die gesleept wordt wel snel en tijdig meer moet remmen en snel en tijdig de rem los laat. Om het elektriciteitsnet goed te laten functioneren moeten veel klanten helpen om snel regelvermogen te leveren. Maar dat levert dan ook veel geld op als je zo flexibel mee kunt helpen om het elektriciteitsnet overeind te helpen. |
Gewenste functionaliteit | toepassingen | te maken met welke produkten | |||
---|---|---|---|---|---|
Schakelen op negatieve EPEX prijzen |
Tijdens negatieve EPEX prijzen: - niet terug leveren met de zonnepanelen - tapwaterboiler vooral nu aan - compressor vooral nu aan - warmtepompen extra ruimtes laten verwarmen - warmtepompen aanzetten voor opwarmen grote boiler voor gebouwwarmte - accu opladen |
Schakelcontact op laagste dynamische tarieven Homewizard: JDK Renergy Ecosoft |
|||
Schakelen op laagste dynamische kosten |
- tapwaterboiler opwarmen in de winter |
||||
Schakelen op laagste dynamische kosten voor een bepaalde tijd en een bepaalde duur |
- compressor - heftrucks opladen |
||||
Schakelen op zonkracht meer dan 0% en minder dan 50% zonkracht |
- compressor - heftrucks opladen |
Energiemanagement systeem + pyranometer Dijkman Covolt Plant controller + pyranometer Solar Edge |
|||
Hulpmiddel: potentiaal vrij contact voor stuuringangen |
- warmtepomp veilig aan of uit zetten - omvormer zonnepanelen veilig tijdelijk laten stoppen of minderen |
Inbouwrelais Robshop |
|||
Hulpmiddel: inschakelvertraging |
- koelcontainers met 15 minuten, half uur, 45 minuten of 1 uur vertraging in laten schakelen opdat de hoge opstartvermogens per container niet samenvallen |
DIN relais |
|||
Hulpmiddel: vermogensrelais voor tapwaterboilers en compressoren |
|
|
stap | actie | beoordeling | voorbeeld |
---|---|---|---|
1 |
Download kwartierdata van de elektriciteitsmeting van de hoofdaansluiting of als die er is van een van de gebouwen of zelfs processen. - van de afgelopen 365 dagen voor een recente analyse - of het afgelopen jaar |
- | |
2 | Maak een grafiek op datum | Is een seizoensafhankelijkheid te zien. Bijvoorbeeld in wintermaanden een hoger verbruik vanwege verwarmen gebouw(en). | |
3 | Sorteer de meetdata van hoog naar laag verbruik | ||
4 | Maak een grafiek van hoog naar laag | Dit is de Load Duration Curve. | |
5 |
Bekijk de stijlheid aan de linker kant en het midden deel |
- zeer stijl dalend in de eerste 100 kwartieren ten opzichte van de eerste 1000 kwartieren: zoek procesverbetering om deze pieken te vermijden (zie actie 7). - vrij vlak in de eerste 100 kwartieren: geen verbeteringen overwegen zoals opslag. |
|
6 |
beoordeel de middelste deel - breed vlak dalend: veel continue energiegebruik: overweeg meer verbruik laagtarief uren door meer opslag (warmte of elektriciteit) - laag vlak: weinig energieverbruik: geen verbeteringen overwegen. |
||
7 |
Analyseer wanneer er pieken zijn: - zoek de 100ste hoogste waarde op - filter in de op de datum grafiek alleen alle waarden hoger dan de 100ste hoogste waarde. - verander het grafiektype van lijn naar bolletjes. |
- zie op welke dagen de hoogste pieken zijn. - maak van die dag of enkele dagen een grafiek van de hele dag of dagen |
|
8 |
Maak van die dag of enkele dagen een grafiek van de hele dag of dagen |
||
9 | Bekijk het dagprofiel van dagen met de hoogste belastingen. |
Beoordeel wat de piek kan verklaren. - is die weerafhankelijk? - is die tijdens het dagelijkse proces? - is die na dagelijkse processen (zoals opladen voertuigen)? - etc |
|
10 |
Bepaal met de hoofdgebruiker en overige gebruikers welke procesverbeteringen mogelijk zijn. |
Bepaal of de veroorzaker vooral een apparataat, machine of proces is. Beoordeel in welke mate instructies, technische verbeteringen of automatisering mogelijk is. Weeg deze financieel, haalbaarheid en impact af. |
|
| |||
11 |
Waren de pieken vooral van een apparataat, machine of proces? Bepaal dan of een tweede verbetering mogelijk. Verwijder daarvoor de kwartieren waarin dit hoge verbruik voor komt. Voer hiervoor dezelfde analyses uit als beschreven bij stap 2 tot en met stap 10 En begin daarvoor weer met de LDC curve over het hele jaar. |
||
12 |
Bepaal of procesverbetering of opslag mogelijk zijn met de hoogste 100 kwartierwaarden ten opzichte van de 1000 hoogste kwartieren. |
Beoordeel de eerste 100 kwartieren (linker zijde): - zeer stijl dalend in de eerste 100 kwartieren ten opzichte van de eerste 1000 kwartieren: zoek procesverbetering om deze pieken te vermijden (zie actie 7). - vrij vlak in de eerste 100 kwartieren: geen verbeteringen overwegen zoals opslag. |
|
13 |
Bepaal of meer laagtarief verbruik mogelijk is door opslag. |
beoordeel de middelste deel van de 1000 kwartieren: - breed vlak dalend: veel continue energiegebruik: overweeg meer verbruik laagtarief uren door meer opslag (warmte of elektriciteit) - laag vlak: weinig energieverbruik: geen verbeteringen overwegen. |
|
14 |
Bepaal welke dag of dagen het hoogste verbruik hebben. Filter daarvoor de grafiek op de hoogste 100 verbruikskwartieren. Toon de grafiek als punten niet als een lijn. |
||
15 |
Bekijk de dag(en) met het hoogste kwartierverbruik. |
Bepaal of de veroorzaker vooral een apparataat, machine of proces is. Beoordeel in welke mate instructies, technische verbeteringen of automatisering mogelijk is. Weeg deze financieel, haalbaarheid en impact af. |
|
| |||
16 |
Bekijk of er een relatie is de buitentemperatuur is. Voeg hiervoor de graaddagen per dag toe. Download deze bijvoorbeeld van Een voorbeeld staat hieronder voor KNMI weerstation Eindhoven met de meetdata van 2020 tot en met maart 2024. |
||
16 |
Maak een draaitabel. Maak daarvan een grafiek met op de ene as de graaddagen en de andere as het het totale energieverbruik per dag. Filter zo nodig dagen met een zeer hoog energie verbruik als bekend is dat dit vooral van een apparataat, machine of proces is dat dit hoge verbruik geeft. |
Gewenste situatie | Uitdaging (plan) |
Verbetervoorstellen (do & check) |
Verbetering (act) |
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
nr | Gebouw, proces of installatie | Component | Hoofdfunctie | Secundaire functies | Hoge energietarieven | Lage energietarieven | Overschot eigen opwek positieve EPEX en meer dan EPEX terugleververgoeding | Overschot eigen opwek positieve EPEX maar lager dan EPEX terugleververgoeding | Overschot eigen opwek positieve EPEX en lager dan EPEX terugleververgoeding of negatieve EPEX | Piekvermogen (kW) | Geschat jaarverbruik / opwek (kWh) | Stand by en sluimerverbruik (Watt per uur) | Mogelijke alternatieven | Interne en/of externe partijen | Kosten, impact, haalbaarheid per alternatief | Wat wordt uitgezocht mbt de alternatieven | Gekozen alternatief |
1 | Verwarmen gebouwen | Warmtepompen en boiler | Kantoren: 20 C Werkplaats: 16 C Showroom beneden: niet Showroom boven: 17 C |
Warmtepomp en boiler afhankelijk van energietarief en duurzaamheid aan/uit zetten | ruimtes verwarmen met warmte uit de boiler | ruimtes verwarmen met warmtepomp | ruimtes verwarmen met warmte uit de boiler | ruimtes verwarmen met warmtepomp, boiler opwarmen | beneden verwarmen naar 19 C, vooral nu boiler opwarmen | 4 stuks 20 kW | 10.000 kWh |
- EPEX schakelcontact + potentiaalvrij contact - vergroten boiler voor ruimteverwarming (kies dagbuffer of meerdaagsebuffer) |
Installateur warmtepomp |
- 250 euro - ? |
nog kiezen | ||
2 | Koelen gebouwen | Airco's | Kantoren: 23 C Werkplaats: 21 C Showroom beneden: niet Showroom boven: 23 C |
Airco's afhankelijk van energietarief en duurzaamheid meer of minder aanzetten | ruimtes niet koelen | ruimtes koelen | ruimtes koelen | ruimtes koelen | ruimtes vooral nu (extra) koelen | - | - kWh | - | Installateur airco's |
- 250 euro - ? |
nog kiezen | ||
3 | Verlichting gebouwen | Verlichting werkplek | Kantoren, werkplaats, showrooms: handmatig aan/uit Hal: continue aan vanaf half uur na zonsondergang Energie ruimte en magazijn: beweigingssensor aan/uit |
40 kW | 20.000 kWh | 100 W | - | Elektricien | Is uitgevoerd zoals beschreven bij de secundaire functies. | n.v.t. | |||||||
4 | Werkplaats | Compressor | Perslucht | Alleen op druk brengen als er iemand in het gebouw is (als alarm uit is) | niet aan | mag nu aan tenzij het wat later met zonnepanelen mogelijk is | mag nu aan | vooral nu aan | vooral nu aan | 3 kW | 600 kWh |
- EPEX schakelcontact + vermogensrelais |
Technische dienst | nog kiezen | |||
5 | Dak | Zonnepanelen | Flex apparaten niet aan - zo veel mogelijk terugleveren, wat aan moet zelf gebruiken | niet terugleveren, wel zo veel mogelijk zelf gebruiken met flex apparaten | nu vooral niet opwekken (niets zelf gebruiken, niets terugleveren). Flex apparaten nu zoveel mogelijk aanzetten. | 200 kWp | 180.000 kWh tot 1400 kWh per dag |
- EPEX schakelcontact + potentiaalvrij contact - EPEX uitschakel-instellingen door omvormerleverancier |
Installateur zonnepanelen |
- 250 euro - ? |
nog kiezen | ||||||
6a | Magazijn | Energieopslag (accu) | Energie voor eigen gebruik verbeteren | - zo lang mogelijke levensduur - zo min mogelijk stand-by verlies of - aansluitcapaciteit verlagen |
energie uit de accu gebruiken, alleen tijdens deze uren de inverter aanzetten of tijdens bedrijfsuren pieken voorkomen |
geen activiteit, inverter en lader uitschakelen (geen stand by verliezen) of tijdens bedrijfsuren pieken voorkomen |
geen activiteit, inverter en lader uitschakelen (geen stand by verliezen) | nu energie opslaan, alleen tijdens deze uren de oplader aanzetten | vooral nu energie opslaan, alleen tijdens deze uren de oplader aanzetten | 100 kW | 100 kWh opslag (1 uur) | Elektricien | nog kiezen | ||||
6b | Heftrucks | nu niet opladen | opladen tenzij het wat later met zonnepanelen mogelijk is | nu opladen | nu opladen | vooral nu opladen | 100 kW | 100 kWh opslag (1 uur) | Elektricien | nog kiezen | |||||||
7a | Meterkast | Netaansluiting elektriciteit | Verrekenen energie leveren en verbruiken | Inzichtelijk en begrijpelijk | Gecontracteerd vermogen levering 80 kW teruglevering 200 kW. |
240.000 kWh per jaar tot 400 kWh per dag |
- Eenmalige toelichting door de subsidie-adviseur hoeveel SDE de klant mag verwachten op recente facturen. - Op de maandelijkse factuur door de energieleverancier de geschatte SDE subsidie tonen waarbij de klant of SDE adviseur zelf kan ingeven hoeveel het percentage is. |
SDE adviseur of energieleverancier | indicatie: - 80 euro - 20 euro, telefonische vragen a 50 euro/vraag |
? | nog kiezen | ||||||
7b | Gecontracteerd vermogen |
- Lager gecontracteerd vermogen en energielasten door inzicht in de pieken (bijvoorbeeld de load duration curve analyse toepassen). |
Technische dienst | indicatie: - 500 euro |
? | nog kiezen |
Vuistregel voor | Vuistregel | Nader verklaard |
---|---|---|
Dagbuffer voor ruimteverwarming bij een warmtepomp | inhoud boiler = jaarverbruik van de warmtepompen / 2 [liter] Voorbeeld: elektriciteitsverbruik warmtepompen = 5000 kWh/jaar inhoud boiler = 5000 / 2 = 2500 liter |
Advies obv een berekening: Met de zogeheten graaddagen kan bepaald worden hoeveel energie een gebouw nodig heeft voor verwarming. Voor een zeer koude dag geldt dat het binnen gemiddeld 18 C is en buiten -7 C Het verschil wordt 25 graaddagen genoemd. Gemiddeld heeft een jaar 2600 graaddagen. Als een gebouw op jaarbasis 5000 kWh nodig heeft voor de warmtepompen, dan is voor de koude dag 25 graaddagen x 5000 kWh jaarverbruik / 2600 graaddagen per jaar = 48 kWh nodig aan elektriciteit. Met een goede warmtepomp wordt daarbij net zo veel energie uit de buitenlucht gehaald (COP 2). Feitelijk gebruikt het gebouw dus COP 2 x 48 kWh = 96 kWh. Een boiler kan op zo'n koude dag 30 graden opgewarmd worden. Water kan dan 35 kWh warmte per 1000 liter opslaan. Voor 96 kWh is 2700 liter nodig die 30 C is opgewarmd. In dit geval zijn 3 boilers van elk 1000 liter nodig. |
Accu voor elektriciteitopslag | accu-capaciteit [kWh] = gecontracteerd vermogen [kW] Voorbeeld: gecontracteerd vermogen afname: 200 kW accu-capaciteit = 200 kWh |
Expert advies bij gebrek aan een toekomstbestendige berekeningsmethode: Schaarse materialen, accu levensduur, energieverliezen, investering versus terugverdientijd, de veranderde markt (EPEX, onbalans, profielen) binnen de levensduur: er zijn veel onzekerheden. Bedrijfsvoering van een bedrijf lijkt wel concreet. "Gebruik je het ook" of "stel je het lokaal ter beschikking voor een energiecooperatie" lijkt in elk geval al goed. Het gecontracteerd vermogen voor afname of het extra verbruik van een energiecooperatie lijkt een goede eerste indicator als vuistregel. |
Warmtepompen | 'slecht': elektrisch verwarmingselement of aardgas nodig bij lage temperaturen 'goed': werkt ook bij -20 C zonder elektrisch verwarmingselement 'heel goed': geen tot weinig invloed van de buitentemperatuur. Voorbeelden 'slecht': hybride warmtepomp of R410a- of R134a koudemiddel Voorbeelden 'goed': warmtepomp met R32 of CO2 koudemiddel Voorbeelden 'heel goed': bodemwarmtepomp, boosterwarmtepomp aquathermie/WKO en binnenluchtwarmtepomp |
Een indeling is te maken voor een 'slechte', 'goede' of 'heel goede' warmtepomp. - een 'slechte' warmtepomp kan bij lage temperaturen niet veel of zelfs geen warmte leveren. - een 'goede' warmtepomp kan dat wel tot -20C buitentemperaturen zonder dat elektrische elementen moeten bijschakelen. - een 'heel goede' warmtepomp presteert bij alle temperaturen goed. |
Zonnepanelen | 80 % zelf direct gebruikt of alsnog zelf gebruikt door opslag eventueel door het om te zetten in warmte en het dan op te slaan Voorbeelden: conversie zonnepanelen naar naar dagbuffer warmte- en koude-opslag. |
Hoeveel energieverbruik is zelf opgewekt (OEF = onsite energy fraction) en hoeveel van de opgewekte energie is gebruikt (OEM = onsite energy matching) zijn indicatoren voor de mate dat zonnepanelen bijdragen aan de bedrijfsvoering. |